Ovo izvanredno djelo stare rimske književnosti zanimljivo je za najširi krug današnjih čitatelja prvenstveno iz dva razloga: prvo, zato što je to autentično svjedočanstvo jednog suvremenika, koji je, boraveći na rimskom dvoru kao tajnik cara Hadrijana, imao uvid u najtajnije arhive carstva, a, drugo, zato što to nije historiografsko djelo, već niz biografskih portreta careva s mnoštvom zanimIjivih životnih podataka, priča i anegdota iz javnog, i još više iz njihova privatnog života, i što je već onda kad je nastalo bilo namijenjeno širokoj publici, koja više voli velike i sudbonosne povijesne događaje sagledavati kroz svakidašnjicu, kroz takozvane male, trivijalne stvari od kojih se sastoji život. U životu careva, međutim, koji su doslovno gospodarili životima svojih podanika, te trivijalne sitnice često poprimaju dramatične oblike, a njihov privatan život neodvojiv je od velikih historijskih odluka i pothvata.
»Dvanaest careva« jedina je knjiga uglednog i plodnog rimskog pisca Gaja Svetonija Trankvila koja nam se sačuvala gotovo čitava (osim ne koliko prvih stranica), i danas, bez sumnje, predstavlja jedno od naj zanimljivijih djela svjetske književnosti. Njezina posebna vrijednost je u tome što obuhvaća vremenski i povijesno vrlo značajan period rimske države, onaj na koji najčešće mislimo kad govorimo o rimskom carstvu. To su otprilike dva stoljeća – posljednje stoljeće stare ere i prvo stoljeće nove ere – od Julija Cezara, osnivača rimske monarhije, pa do cara Domicijana. Pa ipak, premda se portreti careva nižu bez preskoka, ovdje nema kontinuirane priče kao u povijesnim pregledima gdje se panoramski povezuju događaji i ličnosti u prostoru i u vremenu da bi se stvorila ili dočarala što potpunija slika svijeta. Ovo je mozaik sastavljen istovremeno od djelića »prave« i »velike«
NAPOMENA: posveta
